Köpeklerdeki farklı cinsler, avcılık (hunter), getiricilik (retriever), çobanlık (shephard), göstericilik (pointer) gibi farklı görevlere de karşılık geliyor. Kedilerde farklı cinslerin üretilmesinin temel amacıysa insanın estetik tercihi sadece.İşte, dış görünüşte farklılık arayan bu insanlar zaman içerisinde çeşitli yerlerden gelme farklı dış görünüşteki kedileri çiftleştirerek, en çok beğendikleri özellikleri bir araya toparlamaya çalışmışlar ve yıllar süren deneme yanılma metotları sonucu şimdi varolan cinsleri üretmişler. Yurtdışındaki birçok ülkede bir kedinin safkan sayılabilmesi için hayvanın özel kedi organizasyonlarına kayıtlı olması gerekir. Yeni bir cinsin kabul edilmesi ancak bu tip kedi otoriteleri tarafından olur. Belli bir cins safkan bir kedi, sadece kendisiyle aynı cinsten kedilerin devamlı çiftleşmeleri sonucu ortaya çıkar. Dolayısıyla safkan bir İran kedisinin safkan bir başka ırk kediyle çiftleşmesi sonucu doğan kediler safkan sayılmazlar ve bu tip kediler kayıt edilemezler.
Yurtdışındaki gerçek anlamda bilinçli safkan kedi üreticileri, kedilerdeki tüy rengi, tüy yapısı, tüy şekli, göz rengi gibi farklı dış görünüş özelliklerinin hangi genlerin kontrolu altında olduğunu bilirler. Genetiksel olayların benim daha önce anlatmadığım çok karışık aşamaları var. Genetik, elbette 2-3 makale okuyarak öğrenilecek, basit bir konu değil.
Safkan kedi üretme kararı, "ay ben de kedi üreteyim bari, hem azıcık para kazanırım, hem değişik bir şeyler yapmış olurum" vs tarzı kolay ve basit verilecek bir karar değildir. Safkan kedi üreticiliği müzik dinlemek, kitap okumak gibi boş zamanlarda yapılacak bir hobi değildir; profesyonel bir iştir. Safkan kedi üreticisi olmayı arzulayan bir kişinin öncelikle kedi bakımıyla ilgili (fizyolojik sağlik, beslenme, psikolojik sağlık vs) uzun yıllara dayanan, bilinçli bir tecrübesi olması gerekir. Ondan sonra genetikle ve özellikle kedi genetiği ile ilgili bilgiler kedi magazinlerinden, genetikle ve veterinerlikle ilgili güvenilir kaynaklardan, yine uzun bir zaman içerisinde, edinilir.
Safkan kedi üreticileri üretikleri kedileri dış görünüş özelliklerine göre üçe ayırırlar:
1) pet kalitesi
2) show kalitesi
3) üretme kalitesi.
Sorumlu hiç bir safkan kedi üreticisi, 300-500$’a aldığı pet kalitesindeki bir kediyi üretmez. Bu tip kişilere anca kedi üreticisi denir; safkan kedi üreticisi değil. Sorumlu bir safkan kedi üreticisi aynı şekilde davranış bozukluğu, ciddi fizyolojik bir hastalığı ya da genetik bir bozukluğu olan kedileri üretmeye devam etmez. Bu tip durumlar bazen safkan kedi üreticisine mali olarak ağır sorumluluklar yükleyebilir. Ama sorumlu bir safkan kedi üreticisi için maddiyat, ego tatmini gibi değerlerin önemi yoktur. Çünkü üretmenin amacı, etiksel kurallar içinde o cinsin varolan güzelliklerini korumak ya da o cinsi mükemmelleştirmektir. Safkan kedi üretiminde damızlık erkek kediler (stud) dişilerden daha değerlidir. Damızlık erkek kedilerin fiyatı 2000-5000 $ arasında değişir. Bilinçli safkan kedi üreticileri çoğunlukla en az 5 yıllık tecrübeleri olmadan damızlık erkek kedi edinmezler. Bilinçli hiçbir safkan kedi üreticisi romantik amaçlarla ya da para kazanma amacıyla kedi üretmeyi düşünen kişilere damızlık erkek kedilerini vermez. Safkan kedilerin kayıtlarında o kedi cinsinde ilk atadan beri kimin kiminle çiftleştiğini gösteren bir soyağacı bulunur. Bilinçli kedi üreticileri, bu soyağaçlarını çok iyi inceleyerek kendilerine damızlık hayvanlar seçerler. Ayrıca bilinçli kedi üreticileri ürettikleri kedileri kısırlaştırmadan ya da kısırlaştırma şartı olmadan asla satmazlar. Safkan kediler "inbreeding" denilen yolla da üretililebilirler. Yani anne, baba, yavrular devamlı olarak sadece birbirleriyle ya da yakın akrabalarıyla çiftleştirilirler. Inbreeding, çok çok iyi genetik bilgisi gerektiren, çok dikkatle yapılması gereken bir metottur. Yoksa hilkat garibesi yaratıkların doğması içten bile değildir. Bunun yanında safkan kedilerin, devamlı birbirleriyle ya da yakın akrabalarıyla çiftleştiklerinden, gen havuzları küçüktür. Yani farklı kombinasyonlara neden olabilecek genlerin sayısı her üremede gitgide azalır ve genlerin bir nevi tekelleşmesi başlar. Bu nedenle safkan kediler en basit hastalıklara bile daha kolay yakalanırlar. Ayrıca safkan kedilerde genetik bozukluklar / hastalıklar çok sık görülür. Bilinçli bir kedi üreticisi inbreeding’in ne zaman soruna yol açtığını bilir ve ona göre önlemini alır.
Safkan kedilerde doğumla ilgili komplikasyonların görülme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle safkan kedilerin anne karnından itibaren, doğum esnasında ve sonrasında düzenli ve devamlı olarak doktor kontrolünde olmaları gerekir. Damızlık erkeklerde doğal yapıları gereği olarak işeme (spraying) görülür. Safkan kedi üreticisinin doğacak bütün yavruları rahatça ve sağlıklı bir şekilde barındırabilecek yeterli yeri olmalıdır. Bunun dışında iç ve dış parazitler, bulaşıcı hastalıklar varolan bütün kedileri bir anda etkileyerek, üreticiye hem maddi hem manevi zorluklar yaşatabilir. Safkan kedi üreticisi her zaman araştırma içinde olmalı, kediler hakkındaki en gelişmiş, en son bilgilere sahip olmalıdır. Safkan kedi üreticiliği işten güçten artan kalan zamanda yapılmaz. Kedilerin her zaman gerek fizyolojik, gerek psikolojik olarak insanlara ihtiyacı vardır. Bütün sorumlu safkan kedi üreticileri, kedilerini satın alan kişilerin aradan yıllar geçmesine rağmen çeşitli sebeplerle kediyi artık istememeleri durumunda kedinin onlara geri getirilmesini şart koşar; kedinin tekrar sahiplendirilememesi durumunda da o kediye ömür boyu bakarlar. Kısacası, safkan kedi üreticiliği, hiç kolay bir iş değildir. Bilinçli safkan kedi üreticilerinin çoğu, 15 yıldır bu işin içinde olmalarına rağmen, hala bu işten büyük karlar elde etmiş değildir. İster safkan, ister safkan değil, tüm kediler güzeldir.
Sorumlu hiç bir safkan kedi üreticisi, 300-500$’a aldığı pet kalitesindeki bir kediyi üretmez. Bu tip kişilere anca kedi üreticisi denir; safkan kedi üreticisi değil. Sorumlu bir safkan kedi üreticisi aynı şekilde davranış bozukluğu, ciddi fizyolojik bir hastalığı ya da genetik bir bozukluğu olan kedileri üretmeye devam etmez. Bu tip durumlar bazen safkan kedi üreticisine mali olarak ağır sorumluluklar yükleyebilir. Ama sorumlu bir safkan kedi üreticisi için maddiyat, ego tatmini gibi değerlerin önemi yoktur. Çünkü üretmenin amacı, etiksel kurallar içinde o cinsin varolan güzelliklerini korumak ya da o cinsi mükemmelleştirmektir. Safkan kedi üretiminde damızlık erkek kediler (stud) dişilerden daha değerlidir. Damızlık erkek kedilerin fiyatı 2000-5000 $ arasında değişir. Bilinçli safkan kedi üreticileri çoğunlukla en az 5 yıllık tecrübeleri olmadan damızlık erkek kedi edinmezler. Bilinçli hiçbir safkan kedi üreticisi romantik amaçlarla ya da para kazanma amacıyla kedi üretmeyi düşünen kişilere damızlık erkek kedilerini vermez. Safkan kedilerin kayıtlarında o kedi cinsinde ilk atadan beri kimin kiminle çiftleştiğini gösteren bir soyağacı bulunur. Bilinçli kedi üreticileri, bu soyağaçlarını çok iyi inceleyerek kendilerine damızlık hayvanlar seçerler. Ayrıca bilinçli kedi üreticileri ürettikleri kedileri kısırlaştırmadan ya da kısırlaştırma şartı olmadan asla satmazlar. Safkan kediler "inbreeding" denilen yolla da üretililebilirler. Yani anne, baba, yavrular devamlı olarak sadece birbirleriyle ya da yakın akrabalarıyla çiftleştirilirler. Inbreeding, çok çok iyi genetik bilgisi gerektiren, çok dikkatle yapılması gereken bir metottur. Yoksa hilkat garibesi yaratıkların doğması içten bile değildir. Bunun yanında safkan kedilerin, devamlı birbirleriyle ya da yakın akrabalarıyla çiftleştiklerinden, gen havuzları küçüktür. Yani farklı kombinasyonlara neden olabilecek genlerin sayısı her üremede gitgide azalır ve genlerin bir nevi tekelleşmesi başlar. Bu nedenle safkan kediler en basit hastalıklara bile daha kolay yakalanırlar. Ayrıca safkan kedilerde genetik bozukluklar / hastalıklar çok sık görülür. Bilinçli bir kedi üreticisi inbreeding’in ne zaman soruna yol açtığını bilir ve ona göre önlemini alır.
Safkan kedilerde doğumla ilgili komplikasyonların görülme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle safkan kedilerin anne karnından itibaren, doğum esnasında ve sonrasında düzenli ve devamlı olarak doktor kontrolünde olmaları gerekir. Damızlık erkeklerde doğal yapıları gereği olarak işeme (spraying) görülür. Safkan kedi üreticisinin doğacak bütün yavruları rahatça ve sağlıklı bir şekilde barındırabilecek yeterli yeri olmalıdır. Bunun dışında iç ve dış parazitler, bulaşıcı hastalıklar varolan bütün kedileri bir anda etkileyerek, üreticiye hem maddi hem manevi zorluklar yaşatabilir. Safkan kedi üreticisi her zaman araştırma içinde olmalı, kediler hakkındaki en gelişmiş, en son bilgilere sahip olmalıdır. Safkan kedi üreticiliği işten güçten artan kalan zamanda yapılmaz. Kedilerin her zaman gerek fizyolojik, gerek psikolojik olarak insanlara ihtiyacı vardır. Bütün sorumlu safkan kedi üreticileri, kedilerini satın alan kişilerin aradan yıllar geçmesine rağmen çeşitli sebeplerle kediyi artık istememeleri durumunda kedinin onlara geri getirilmesini şart koşar; kedinin tekrar sahiplendirilememesi durumunda da o kediye ömür boyu bakarlar. Kısacası, safkan kedi üreticiliği, hiç kolay bir iş değildir. Bilinçli safkan kedi üreticilerinin çoğu, 15 yıldır bu işin içinde olmalarına rağmen, hala bu işten büyük karlar elde etmiş değildir. İster safkan, ister safkan değil, tüm kediler güzeldir.
Ben bütün kedileri çok seviyorum ve onları kendi çıkarları için kullanan insanlara kızıyorum. Ve herkese kedilerini farklı bir cinsten oldukları taktirde mix kedilerini yavrulatmamalarını, kısırlaştırmalarını tavsiye ediyorum.
Sevgiler ve bol kedili günler herkese.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder